Programma De Collectieve Verbeelding
Zaterdag 22 november
12:30 – 16:30 uur | Podium Explore, Leeuwarden
Explore the North en deBuren organiseren de Nederlands-Vlaamse miniconferentie De Collectieve Verbeelding. Een middag met een focus op literatuur buiten het boek en het werken als (literair) kunstenaarscollectief.
Speciaal voor deze conferentie nodigen wij een viertal collectieven uit Nederland en Vlaanderen uit om zich te presenteren, om met ons te delen hoe ze werken, waar ze mee worstelen en waar de kansen liggen voor hun manier van werken. Het gaat om de collectieven Drie Dagen Fris, PANDA, Teletext en Magdalena Collectief. De presentatie van de middag is in handen van Teddy Tops.
De middag is bedoeld voor schrijvers, interdisciplinaire kunstenaars, (literaire) professionals, fondsen, vertegenwoordigers van overheden en andere geïnteresseerden uit Nederland en Vlaanderen. De miniconferentie is een initiatief van Explore the North en deBuren in samenwerking met De Brakke Grond en de Lage Landen.
Het programma in het kort
12:30 – 13:00 inloop
13:00 – 13:15 introductie
13:15 – 15:30 presentatie collectieven en afsluitend ronde tafel gesprek
15:30 – 16:30 borrel in Podium Explore (aansluitend programma festival)
Let op: voor niet-genodigden is een beperkt aantal plekken beschikbaar. Je hebt enkel toegang op vertoon van jouw gratis kaartje. Deze kun je hier te reserveren. Ben je wel uitgenodigd? Dan meld je je aan via de daarvoor verstuurde uitnodiging.
Over De Collectieve Verbeelding
Dikke rijen boekwerken, stram in de houding, bieden de argeloze boekhandel- of bibliotheekbezoeker de bedrieglijke aanname dat literatuur een stabiel ingebonden medium is. In werkelijkheid is het literaire altijd al multimediaal en collectief geweest.
Makers verzamelden zich in rederijkerscollectieven en literaire genootschappen, kunstenaars en andere ambachtslieden verenigden zich in gilden. Briljante eenlingen konden, als zij een publiek wilden bereiken, ook vroeger al alleen functioneren vanwege een cultureel mecenaats- en productienetwerk om hen heen.
De laatste jaren wordt dit door de opkomst van jonge, nieuwe literaire collectieven opnieuw zichtbaar en verrassend genoeg niet alleen online maar juist offline. De plaatsgebondenheid van de literaire ervaring wordt hierdoor prominenter en de verhouding tussen (verondersteld) centrum en periferie komt op scherp te staan.
Literatuur wordt gezamenlijk gemaakt, geschreven, gespeeld, beoordeeld, beleefd en gelezen en kent allang niet meer de heilige graal van de papieren publicatie als verplicht of zelfs gewenst eindpunt. Dit stelt makers, organisatoren en fondsen voor nieuwe uitdagingen.
Hoe ontstaat die collectieve literaire ervaring? Wie maakt wat, hoe en waarom? Hoe vertaalt dit proces zich binnen en buiten het boek naar publieken van kleinere en grote podia in Vlaanderen en Nederland? Hoe beoordeel je collectieve literaire kunst? Hoe speel je daar op in als organisator en ondersteuner in een markt en subsidiesysteem dat sterk uitgaat van individuele prestaties, beloning daarvoor en ondersteuning daarvan? En wat is de verhouding tussen deze ontwikkeling en het streven naar inclusie, eerlijke beloning en spreiding? En wat als je als maker net niet bij een collectief wil of kan horen?
De Collectieve Verbeelding wordt georganiseerd door Explore the North, deBuren, De Brakke Grond en de lage landen. Organisaties die de culturele uitwisseling tussen Vlaanderen en Nederland mogelijk maken omdat ze de meerwaarde daarvan elke dag in de praktijk bewezen zien.
Over de deelnemers
Teddy Tops
Teddy Tops is presentator, interviewer, schrijver en programmamaker, verbonden aan onder andere NPO Radio 1 en de VPRO. Voor programma’s als het Marathoninterview, Nooit Meer Slapen en Een Uur Cultuur interviewt ze uiteenlopende gasten. Ze organiseert festivals, avonden en clubnachten. In september 2025 verscheen haar debuutroman Egelskop.
PANDA Collectief
Stichting PANDA (Poetry And New Dramatic Arts) Collectief bedenkt en ontwikkelt literaire projecten op het snijvlak tussen taalkunst, poëzie en performance theater. Uitvalsbasis is Heerlen en projecten worden uitgevoerd in heel Limburg en de Euregio Maas-Rijn. PANDA is de professionele organisatie voor literatuur en poëzie in Limburg en de Euregio. Het collectief vertelt verhalen van Limburgse en Euregionale bodem en doet dit op interdisciplinaire en onorthodoxe wijze. Vanuit verschillende invalshoeken wordt naar literatuur en poëzie in deze regio gekeken, en zo wordt op toegankelijke wijze een frisse blik op literatuur en poëzie geboden. PANDA wil literatuur (en poëzie in het bijzonder) koppelen aan andere disciplines, om zo de bestaande vormen van literatuur op te rekken en deze uit te hoeken. Daarmee wordt literatuur en poëzie toegankelijk en relevant gemaakt voor nieuw publiek. De artistieke kern van PANDA bestaat uit oprichters Merlijn Huntjens en Nina Willems, en sterkhouders Hanna Zwart, Sven Vek en Marieke Krill.
Teletext
Teletext is het Nederlandstalige electroduo van Sascha Bornkamp en Leonore Spee. Sinds 2017 maken ze werk op het snijvlak van tekst, theater en audio. Ze zoeken in hun projecten steeds naar de emotionaliteit die verstopt ligt in de hoekigheid van het Nederlands – zoals in Nobuya, een livealbum opgebouwd uit WhatsApp-zinnen, of Voor de Verandering, een muzikale vertelling in samenwerking met onder anderen Vitja Pauwels. Samen met artiesten als Jonas Govaerts en FULCO geven ze literaire klassiekers een nieuwe vorm – van T.S. Eliot’s The Waste Land tot Van Ostaijens De Aftocht. In 2024 brachten ze Het Nieuw Antwerps Liedboek uit: een hedendaagse herwerking van het liedboek uit 1544, met bijdragen van meer dan dertig kunstenaars. In 2026 verschijnt hun debuutalbum Geen Therapie. Ze werken samen met bassist Sam D’hondt.
Drie Dagen Fris
Literaire makers Marieke ‘oorwurm’ Ornelis, Mees ‘kleine handen’ van Rijswijk en Johannes ‘hert doodgereden’ Lievens ontmoetten elkaar in 2022 tijdens een residentie georganiseerd door Explore the North en deBuren in Leeuwarden. Ze leren elkaar – en de podiumliteratuur – aan de hand van residenties én voorstellingen de podiumliteratuur in al haar vormen en andere podiummakers kennen. In duistere politieke en ecologische tijden is Drie Dagen Fris nieuwsgierig naar de dingen waarin mensen zoal houvast vinden, in een poging om zelf niet om te vallen. Deze zoektocht naar houvast is de aanleiding voor nieuwe teksten, scènes, liedjes en ander materiaal. De voorstellingen van Drie Dagen Fris bieden een luchtige opening om opnieuw na te denken over belangrijke onderwerpen zoals kapitalisme, gender en werk. In 2026 maakt Drie Dagen Fris een eerste grotere productie in het kader van het Nederlandse talentontwikkelingsnetwerk Oproer.
Magdalena Collectief
Het feministisch denkend-en-makend Magdalena Collectief bestaat uit Musia Mwankumi, Abigail Gypens, Madonna Lenaert en Maria Magdalena de Cort. In 2023 studeerden ze samen af aan het KASK Drama met de voorstelling Do you love her?. Eerder bundelden ze hun krachten in de bachelorproef ZOUT (2021), waarvan de soundtrack in 2022 door Hoffman werd uitgebracht onder de titel Salt for Magdalene. Datzelfde jaar lanceerden ze Pubic Property: een speelse maar scherpe oproep aan mannen om hun schaamhaar te doneren, waarmee een beeldend werk tot stand kwam. In 2024 creëerden ze de found-footage-videoinstallatie The Pornographic Archive of Clothed Dialogue, opgebouwd uit gesprekken vóór en na seks in pornografie. De installatie, vergezeld van een essay over de paradox van pornografie, werd onder meer getoond op SNOBS #9 in Gent en tijdens de Ensornacht in Antwerpen. Daarnaast organiseren ze maandelijks Reading Feminism: open leeskringen waarin feministische teksten centraal staan, gevolgd door toegankelijke gesprekken en uitwisseling met het publiek. Als collectief zoeken ze naar samenhorigheid via feminisme, ecologie, queerness en antiracisme. Hun artistieke praktijk wordt gevoed door een academische praktijk, een interesse in mythologie, en een onderliggend activistisch verlangen. Momenteel leggen ze de eerste bouwstenen van een voorstelling over seksisme en transfobie in de medische wereld, van de ‘heksenjacht’ tot de wachtkamer van vandaag.
